Diz Protezi

Travma veya kireçlenme nedeniyle, dizinizde ciddi hasar mevcut ise, yürüme, merdiven çıkma gibi günlük basit aktiviteler sizin için zor hale dönüşebilir. Çok ciddi olanlarda yatarken veya otururken bile ağrı olur. Bu durumda yaşam kalitesi ciddi anlamda düşmüştür.

İlaç tedavileri, fizik tedavi ve yürüteçler sizin ağrılarınızı kesmiyor, günlük hareketleriniz ağrı nedeni ile ileri derecede kısıtlanmışsa, yaşam kalitesi bozulmuş ve geceleri rahat bir uykunuz yoksa total diz protezi ameliyatı yapılması zamanı gelmiş demektir.

Total diz protezinde amaç ,ağrısız ve hareketli bir diz eklemine sahip olmaktır. Hatta total diz protezi yapılmış, kilolu birçok hasta, ameliyat sonrası hareketlerinin artmasından dolayı hızla kilo verdiklerini ifade ederler. 

Diz eklemi, patella, uyluk (femur) ve kaval (tibia) denilen üç adet kemikten oluşan bir eklemdir. Bu eklemde, iç ve dış menisküs olmak üzere menisküs bulunmaktadır. Patella (diz kapağı), küçük, yassı şeklinde bir kemik olup, dizin ön tarafında bir oluk üzerinde yer alır. Femoral olukta, aşağı ve yukarı giderek yer değiştirir.

Diz eklemi tüm eklem yüzeyleri, hareketin kolay olması için kıkırdak ile kaplıdır.

Osteoartrit, Romatoid Artrit, Postravmatik Artrit:

Bu nedenler, diz kireçlenmesi bölümünde anlatılmıştı. Sebebi ne olursa olsun AĞRI, TEDAVİ EDİLMESİ GEREKEN EN ÖNEMLİ DUYGUDUR.

Ağrı, başlangıçta hafif olarak başlar ve aşınmanın artışıyla giderek artış gösterir. Eklem şiş ve hareketleri kısıtlıdır. Dizi bükmek veya uzatmak zor olabilir.

Aktivite ile merdiven çıkma, yürüme veya dizi bükme faaliyetlerinde ağrıda artış olur. Dizde kilitlenme, güçsüzlük ve burkulma hissi olur.

Tüm bu komponentler, aralarında uyumlu olarak çalışır.

Bu karar çok önemlidir ve siz, ailenizden biri, ortopedi doktorunuzla birlikte alınması gerekir. İlaç tedavileri, fizik tedavi ve yürüteçler sizin ağrılarınızı kesmiyor, günlük hareketleriniz ağrı nedeni ile ileri derecede kısıtlanmışsa, yaşam kaliteniz bozulmuş ve geceleri rahat bir uykunuz yoksa, total diz protezi ameliyatı yapılması zamanı gelmiş demektir. Kendiniz, aileniz ve doktorunuzun ortak kararı ile cerrahiye karar verilmelidir ve cerrahiye karar verirken size yapılacak olan işlem hakkında yeterince bilgilenmiş olmanız gerekir.

Cerrahiye karar verildikten sonra, yapılması gereken bir takım işler vardır. Ameliyat öncesi kan tahlilleri ile anestezi açısından detaylı bir muayeneniz olacaktır. Gerekirse eşlik eden hastalıklarınız (diyabet, yüksek tansiyon, guatr, vs.) için kardiyoloji ve dahiliye uzmanlarından görüş alınmalıdır.

Total diz protezi ameliyatı için, kesin bir yaş ve kilo sınırlaması yoktur. Ameliyat, hastanın ağrısına ve günlük hayattaki yetersizliğine bağlıdır. Yaş kesin bir kriter değildir fakat, 50-80 yaş arası tercih edilmekte olup, ciddi gereklilik durumunda 50 yaş altı gruba da başarıyla uygulanmaktadır.

Hastanın ameliyat öncesi ve sonrası röntgen görüntüleri,

 

Hastanın sağ dizine total diz protezi operasyonu yapılmış, opere edilmemiş sol dizin eğikliğine dikkatinizi çekmek isterim. Muhtemelen bu hasta, sağ dizindeki memnuniyetinden dolayı en kısa sürede sol diz operasyonu için tekrar doktoruna başvuracaktır.

Diz eklem hareket açıklığı, yürüyüş, şekil bozukluğu ve eklemde şişme olup olmadığına bakılır.

Röntgen, genellikle eklem aralığındaki daralmayı gösterir ve yeterlidir. MR, genellikle diğer hastalıkların ayırıcı tanısında istenebilir.

Aşağıdaki röntgende solda normal bir diz, sağda ise ileri düzeyde kireçlenmiş bir diz görülmektedir;

 

Cerrahi öncesi hayatımızda bazı düzenlemeler yapılmalıdır.

Diğer büyük cerrahi müdahalelerde olduğu gibi, total diz protezi ameliyatlarında da nadiren bir takım komplikasyonlar-durumu güçleştiren şeyler olabilir. Diz protezi ameliyatı sonrası nadiren en sık görülen komplikasyonlar şunlardır:

Bazen, Derin Ven Trombozu (DVT) da denilen, tromboflebit her hangi bir operasyondan sonra oluşabilen bir durumdur.

Kalça ve diz çevresinde yapılan ameliyatlardan sonra daha sık görülür. Bacaktaki büyük toplardamarlar içindeki kanın, damar içinde pıhtılaşması sonucu DVT oluşur. Bunun sonucu, bacakta şişme, ısı artışı ve ağrı olur. Eğer bu pıhtılardan parça koparsa, bu parçalar kan yolu ile akciğerlere ulaşabilir ve akciğerin kılcal damarlarını tıkayarak, akciğerin bir kısmının kanlanmasını engelleyebilir ve hayati risk oluşturabilir. Bu duruma pulmoner embolizm denir.

DVT riskini azaltmanın birçok yolu vardır, ancak muhtemelen en etkilisi, mümkün oldukça erken hareket ve yürümeye başlanılmasıdır. Bu konuda yapılması gereken egzersizler, diz protezi sonrası egzersizler bölümünde anlatılmıştır.

Yapay eklem konulmasını takiben enfeksiyon, çok ciddi bir komplikasyondur. Total diz protezi sonrası enfeksiyon görülme sıklığı, hastaneden hastaneye ve doktordan doktora faklılık göstermekle beraber ortalama % 2-3 seviyelerindedir. Bazı enfeksiyonlar çok erken dönemde, daha taburcu olmadan çıkarken bazıları ameliyattan aylar hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir. Yapay ekleminize enfeksiyon, vücudunuzda enfeksiyonu olan başka bir bölgeden de yayılabilir. Bu sebepten, ameliyat öncesi ve sonrası diş çürüğü, idrar yolları ve barsak enfeksiyonları gibi şikayetleriniz varsa antibiyotik ile derhal tedavi edilmelidir.

Yapay bir dizin, nihayette yetersiz hale gelmesinin ana nedeni, metalin veya sementin (kemik çimentosunun) kemikle temasının gevşemesidir. Teknolojinin gelişmesi ile, protez dizaynlarında hep iyileşme olmektadır. Amaç en uzun süre, gevşemeden kalan protezin üretilmesidir. Günümüzde, ortalama 20-25 yıl sağ kalan protezler mevcuttur. Bu süreyi etkileyen, sadece protezin kaliteli olması değildir:

Kilolu olma: Dize aşırı yük bindireceğinden, protez ömrünü kısaltacaktır.

Aşırı hareket ve yere çömelme: Total diz protezi sonrası hasta, artık kendisinde doğal bir ekleminin olmadığını, yapay bir eklemi olduğunu bilmelidir. Bazı reklamlarda, namaz kıldıran diz protezi gibi abartılı ve gerçek dışı bildirimler ne yazıkki yapılmaktadır. Ben, diz protezi ameliyatı sonrası, yere çömelebilmek mümkün olabildiği halde bu hareketi önermiyorum.

Eğer, dizinizde ağrılar başlarsa ve ağrı nedeni olarak protez gevşemesi düşünülüyor ise, en kısa zamanda yeniden operasyon yapılmalı, yeni ve farklı bir protez olan revizyon protezi konulmalıdır.

Hastanede, ameliyat sonrası 4-5 gün yattıktan sonra, ek bir sorun gelişmez ise taburcu edilirsiniz. Taburcu olduktan 1 hafta sonra, ilk poliklinik kontrolünüz olacaktır ve muayeniz yapılıp dikişleriniz alınacaktır. Taburcu olduktan 6 hafta, 3 ay, 6 ay ve 1 yıl sonra, diğer poliklinik kontrolleriniz olacaktır. Takiben yıllık takip yapılır.

Eğer aşağıdakilerden biri olursa derhal doktorunuza ulaşın;

Evde reçete edilen ilaçlar kullanılır. Antibiyotik, ağrı kesici ilaçlar ve kan sulandırıcı ilaçlar kullanılır.